DOSYA

Navçeya mozaîk û Sûriyeya biçûk Til Temir di bin êriş û planên dewleta Tirk a dagirker û çeteyên wê de ye.

Dîroka gelên herêmê bi komkujiyên dewleta Osmanî dagirtî ye. Dîroka nûjen bi komkujiyên neviyên Osmanî, dewleta Tirk a bi serkêşiya AKP-Erdogan xwe dubare dike. Dewleta Tirk bi hinceta parastina ola îslamê û herêmê siyasetên xwe li ser gelên herêmê pêk tîne. Niha jî Erdogan siyasetên pêşiyên xwe temam dike.

Bi navê xwe yê kevn ‘Artêşa Azad’ û bi navê nû ‘Artêşa Nîştimanî ya Sûriyê’ mûçeyên xwe bi pereyên Tirkan digirin.

Piştî êrîşên dewleta Tirk a dagirker û çeteyên wê di 9’ê Cotmehê de li dijî herêmên Bakur û Rojhilatê Sûriyê, pêleke nû ya koçberiyê dest pê kir. Li gorî daneyên Neteweyên Yekbûyî piştî ku êrîşan dest pê kir, ji Serêkaniyê û Girê Spî 180 hezar kes neçar man koç bikin.

Di nirxandina der barê êrişên dagirkeriyê yên li ser Bakur û Rojhilatê Sûriyê de yek ji xetereya herî mezin ew e ku, ev nirxandin bi awayekî demkî an jî bêyî lêhûrbûnek li gorî danûstandinên stratejîk were kirin.

Çeteyên DAIŞ’ê yên ku bin navê Artêşa Nîştimanî ya Sûriyê ku ji aliyê dewleta Tirk ve tên destekkirin; li ser tora înternetê dest bi bazarên koleyan kiriye, jin û zarokên keç difiroşin.

Di kevnşopiya dewleta Tirk de her tim hêzên paramîlîter (ango dervî artêşa xwe komên çekdar) ji bo çavtirsandina muxalefetê û qetilkirina kurdan hatine bi karanîn.

Rêxistina herî xeternak a li ser rûyê cîhanê "DAIŞ"‘ di sala 2000‘an de derket û di 2014‘an de belavî Rojhilata Navîn bû. Diyar e çavkaniyên ku DAIŞ mezin kirine dê hîna gelek nîqaş li ser were kirin.

Tayyip Erdogan ji bo tolhildana qetilkirina lîderê DAIŞ’ê El-Bexdadî tehdîda “ketina Kobanê” dike. Kobanê bajarê ku tê de dewleta Tirk a dagirker û DAIŞ’ê rastî têkçunê hatîne.

Dewleta Tirk a dagirker û çeteyên girêdayî wê yên bi navê qaşo Artêşa Netewî ya Sûriyê di 9’ê Cotmehê de êrIşî herêmên Bakur û Rojhilatê Sûriyê kirin. Bajarên Serêkaniyê û Girê Spî armancên yekem ên êrîşan bûn.

Piştî destpêkirina şerê navxweyî yê li Sûriyê, gelên Bakur û Rojhilatê Sûriyê dijîn nebûn alîgirê van şeran, lê belê 'Rêka seyêmîn' danîn holê û 'modela Rojava' dan ava kirin.

Jin, li çar aliyê cîhanê li dijî êrîşên dewleta Tirk a dagirker û çeteyên wê yên li hemberî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi dirûşmeya "Şoreşa Rojava şoreş jinê ye, şoreşa jinê şoreşa min e" di nav çalakiyan de ne.

Li hemberî êrîşên dewleta Tirk ên ji 9’ê Cotmehê ve li ser Bakur û Rojhilatê Suriyê tên kirin berxwedanek mezin û piralî despê kir. Piştî mezinbûna berxwedanê, dewleta dagirker di roja 8’an de li Serêkaniyê çekên qedexe bikar anîn.

Ji destpêka damezirandina Komara Sûriyê ve, tevî guhartinên ku di demên berê de çêbûn, lê di destûra Sûriyê de mafên hemû pêkhateyên Sûriyê nehatin parastin. Zîhniyeta yekpartîtiyê, paşguhkirin û binpêkirinên têkildarî pêkhateyan nehişt dewleteke demokratîk ava bibe. Gelo dê encamên şoreşa Sûriyê, vegerîna li destûra 1973`yan be û pirsgirêk mezintir bibe?

Li Bakur û Rojhilatê Sûriyê her pêkhate bi çand û zimanê xwe dijî û pergala demokratîk diparêze.

Di dîroka mirovahiyê de xweparastin ji bo kes û civakan wek erkeke exlaqî ya sereke hatiye dîtin û ji bo wê jî bi şêwazên cuda hewl hatiye dayîn ku nirxên xwe li hember êrîşan biparêzin.